Γράφει η Φιλόλογος- Ειδική Επαιδευτικός (M.Ed)
Μ.Ρούσσου
Ειδικές
μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία
Η
διαδικασία της μάθησης είναι αρκετά πολύπλοκη , διότι απαιτεί όλες αυτές τις
αισθητηριακές αλλά και νοητικές ικανότητες για να τελειοποιηθεί, για να μπορεί
δηλαδή το άτομο να την κατακτήσει. Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες μαζί με την
δυσλεξία ανήκουν στην κατηγορία των δυσκολιών μάθησης που η νοημοσύνη δεν
επηρεάζεται. Πιο συγκεκριμένα επικρατεί η γνώμη πολλών μελετητών ότι οι
μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει να αφορούν και να χαρακτηρίζουν παιδιά που έχουν
ομαλή η τυπική νοητική ανάπτυξη.
Στα σχολικά χρόνια αλλά και στα προσχολικά εμφανίζονται οι δυσκολίες μάθησης . Το παιδί επειδή ακριβώς έχει να κάνει με πολλά ερεθίσματα ακόμα και στα προσχολικά του χρόνια μπορεί να δείξει και τις δυσκολίες που έχει κατά καιρούς. Οι δυσκολίες αυτές δεν σημαίνει ότι αφορούν τις μετέπειτα ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, ενδέχεται να οφείλεται μια δυσκολία σε ένα έλλειμμα που αν καλυφθεί αυτομάτως καλύπτεται και η δυσκολία αυτή. Στα σχολικά ωστόσο χρόνια οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες γίνονται εμφανέστερες ειδικά όταν το παιδί έρχεται σε επαφή με τη διαδικασία της ανάγνωσης, με τη διαδικασία του γραπτού λόγου, με τη διαδικασία της ορθογραφίας και του συντακτικού. Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δεν αφορούν τη γενικότερη δυσκολία στη μάθηση αλλά ειδική δυσκολία σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι της μάθησης όπως αυτός της ανάγνωσης, δηλαδή δυσκολίες στην αποκωδικοποίηση και κατανόηση των λέξεων , δηλαδή διαγιγνώσκεται με δυσαναγνωσία.
Ως
ειδική μαθησιακή δυσκολία η δυσλεξία αφορά ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών με
ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Ωστόσο η πολύπαραγοντικότητα της σε συνδυασμό με
την πολυπλοκότητα της σαφέστατα μας οδηγεί στην εύρεση πολλών χαρακτηριστικών
που την ενοχοποιούν και πολλές αιτίες. Όπως σε κάθε μαθησιακή δυσκολία έτσι και
στην περίπτωση της δυσλεξίας συνειδητοποιούμε από τα σχολικά δεδομένα η
διάγνωση δεν κατανέμεται ίσα στα δύο φύλα , καθώς περισσότερα αγόρια εμφανίζουν
μαθησιακές δυσκολίες και ειδικά δυσκολίες που αφορούν τη δυσλειτουργία του
νευρικού συστήματος σχετιζόμενες με τη συμπεριφορά και τη μάθηση στη γλώσσα.
Στη περίπτωση της δυσλεξίας
παρατηρούμε ότι οι δυσκολίες ανιχνεύονται στην πρόσκτηση , κατανόηση και
αφομοίωση του γραπτού λόγου. Επίσης οι
αναγνωστικές και ορθογραφικές δυσκολίες των δυσλεξικών παιδιών θα πρέπει να
οφείλονται στην ελαστικότητα της σχέσης μεταξύ των φωνολογικών πληροφοριών της
γλώσσας και των γραπτών συμβόλων με τα οποία αυτές αποδίδονται . Στα σχολικά χρόνια η δυσλεξία φαίνεται όταν η ανάγνωση και η σωστή
γραφή δεν αναπτύσσεται με τον ίδιο ρυθμό
γίνεται ατελής και υπάρχει σημαντική δυσκολία, επίσης η δυσκολία εντοπίζεται
και στην ανάγνωση. Ωστόσο η κύρια αιτία της δυσλεξίας
βρίσκεται κυρίως σε έλλειμμα στην φωνολογική επίγνωση , το οποίο προδίδει ότι τα δυσλεξικά παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν τη γλώσσα ως μια ακολουθία διαφοροποιημένων
ηχητικών στοιχείων. Κάποια βασικά χαρακτηριστικά ενός δυσλεξικού
ατόμου είναι δυσκολία η έλλειμμα στον προσανατολισμό σε σχέση με τον χώρο και
κατά πόσο μπορεί να οριοθετηθεί στον χρόνο , ο συντονισμός στις γραφοκινητικές
κινήσεις .
Η
δυσλεξία από μόνη της μπορεί να είναι μια διαταραχή γραπτού λόγου και να
διαγιγνώσκεται στο σχολικά χρόνια , όπως υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι μια
διαταραχή που μπορεί να διαγνωστεί σε πρώιμη βάση δηλαδή στην προσχολική ηλικία
και αυτό σημαίνει ότι με την πρώιμη παρέμβαση το άτομα με δυσλεξία θα βοηθηθεί
στο μέγιστο.
Είναι σημαντικό εξίσου να αναφέρθει ότι παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και φυσικά και παιδιά με δυσλεξία βιώνουν περισσότερο άγχος από τους μαθητές της τυπικής ανάπτυξης. Η συμβολή του εκπαιδευτικού της τάξης είναι καθοριστική και αναγκαία ώστε ο δυσλεξικός μαθητής αφενός να κατανοήσει τη δυσκολία του και αφετέρου να είναι σε θέση να διδάξει στον μαθητή πώς να μαθαίνει , να του μάθει στρατηγικές μάθησης και μελέτης προσαρμοσμένες στις ατομικές του ανάγκες, να εξατομικεύσει τη δυσκολία του μαθητή του και να δώσει έμφαση στις ικανότητες του από τη μια και από την άλλη με την εκπαιδευτική του τεχνογνωσία να βελτιώσει όσο αυτό είναι εφικτό το γραπτό του λόγου. Χρυσή τομή για την κατάλληλη προσέγγιση προς τη δυσλεξία αποτελεί η φιλική αντιμετώπιση προς τη δυσλεξία.
